Mesafeli satış sözleşmesi, internet üzerinden yapılan e-ticaret sözleşmelerini de kapsamına alan, e-ticaret sözleşmelerinden daha geniş, telefon, faks, mesaj vs. uzaktan iletişim araçlarıyla da taraflar bir araya gelmeksizin kurulabilen sözleşmelerdir.
Mesafeli satış sözleşmelerinin bir tarafı tüketicidir, bu sebeple bu sözleşme türü Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamında tüketicileri koruyucu hükümlerle beraber düzenlenmiştir.
Satıcı ve sağlayıcının sözleşmenin kurulmasından önce tüketiciye ön bilgilendirme yapmış olmalıdır. Ö bilgilendirme kapsamında tüketiciye yapılması gereken bilgilendirmeler: Mal ve hizmetin temel nitelikleri, satıcı ve sağlayıcının adı soyadı, firma ise ticari ünvanı, mersis numarası, iletişim bilgileri, satılan mal veya hizmetin vergilerle beraber toplam maliyeti, nakliye bedeli, cayma hakkının olduğu, cayma hakkını kullanma süresi, usulü ve iade için taşıyıcıya ait bilgiler, cayma bildiriminin yapılacağı iletişim bilgileri, cayma hakkını hangi hallerde kullanamayacağı, uyuşmazlık halinde tüketicilerin Tüketici Mahkemeleri veya Tüketici Hakem Heyetlerine başvurabileceklerine dair bilgilendirmelerdir.
Satıcı veya sağlayıcı ön bilgilendirmeyi kullanılan iletişim aracına uygun şekilde en az on iki punto büyüklüğünde, yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısı ile yapması gerekmektedir. Zira ispat yükü de yine satıcı ve sağlayıca ait bir sorumluluktur.
Kalıcı veri saklayıcısı nedir? Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği’nde “Tüketicinin gönderdiği veya kendisine gönderilen bilgiyi, bu bilginin amacına uygun olarak makul bir süre incelemesine elverecek şekilde kaydedilmesini ve değiştirilmeden kopyalanmasını sağlayan ve bu bilgiye aynen ulaşılmasına imkan veren kısa mesaj, elektronik posta, internet, disk, CD, DVD, hafıza kartı ve benzeri her türlü araç veya ortamı” olarak tanımlanmıştır.
Mesafeli satış sözleşmelerinde cayma hakkının kapsamı nedir?
Tüketici, 14 gün içinde hiçbir gerekçe göstermeksizin ve herhangi bir cezai bedel ödemeksizin sözleşmeden cayma hakkına sahiptir. Bu on dört günlük sürenin ne zaman sona erer? Satın alınan hizmet ise, 14 günlük süre sözleşmenin yapıldığı gün başlar. Satın alınan mal ise, cayma hakkına ilişkin 14 günlük süre malın tüketiciye veya tüketicinin teslim edilmesini talep ettiği 3. kişiye teslim edildiği tarihte başlar. Eğer mesafeli sözleşme ile birden fazla mal satın alınmış ise, yine cayma süresi son malın teslim edildiği gün başlar.
Aynı zamanda mal ve hizmet beraber alınmış ise, cayma süresinin başlangıcı mal teslimine ilişkin cayma hakkı hükümlere göre belirlenir.
Tüketici cayma hakkını nasıl kullanacak?
Tüketici, cayma hakkını kullandığına dair bildirimi süresi içinde, yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısı ile satıcı veya sağlayıcıya iletmelidir.
İnternet üzerinden satış yapan bazı firmalar sitelerinde cayma hakkının kullanımına ilişkin bir cayma formu da bulundurmakta veya satılan ürünün paketinin içinde tüketiciye ulaştırmaktadır.
Cayma hakkının kullanılması üzerine, satıcı/sağlayıcı cayma beyanının kendisine ulaştığı tarihten itibaren en geç 14 gün içinde malın bedelini nakliye masrafları ile beraber herhangi bir kesinti uygulamaksızın tek seferde tüketiciye iade etmelidir.
Cayma hakkının uygulanmadığı durumlar da Mesafeli Sözleşmeler Yönertmeliği’nin 15. maddesinde düzenlenmiştir.
Cayma hakkının istisnaları
MADDE 15 – (1) Taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça, tüketici aşağıdaki sözleşmelerde cayma hakkını kullanamaz:
a) Fiyatı finansal piyasalardaki dalgalanmalara bağlı olarak değişen ve satıcı veya sağlayıcının kontrolünde olmayan mal veya hizmetlere ilişkin sözleşmeler.
b) Tüketicinin istekleri veya kişisel ihtiyaçları doğrultusunda hazırlanan mallara ilişkin sözleşmeler.
c) Çabuk bozulabilen veya son kullanma tarihi geçebilecek malların teslimine ilişkin sözleşmeler.
ç) Tesliminden sonra ambalaj, bant, mühür, paket gibi koruyucu unsurları açılmış olan mallardan; iadesi sağlık ve hijyen açısından uygun olmayanların teslimine ilişkin sözleşmeler.
d) Tesliminden sonra başka ürünlerle karışan ve doğası gereği ayrıştırılması mümkün olmayan mallara ilişkin sözleşmeler.
e) Malın tesliminden sonra ambalaj, bant, mühür, paket gibi koruyucu unsurları açılmış olması halinde maddi ortamda sunulan kitap, dijital içerik ve bilgisayar sarf malzemelerine ilişkin sözleşmeler.
f) Abonelik sözleşmesi kapsamında sağlananlar dışında, gazete ve dergi gibi süreli yayınların teslimine ilişkin sözleşmeler.
g) Belirli bir tarihte veya dönemde yapılması gereken, konaklama, eşya taşıma, araba kiralama, yiyecek-içecek tedariki ve eğlence veya dinlenme amacıyla yapılan boş zamanın değerlendirilmesine ilişkin sözleşmeler.
ğ) Elektronik ortamda anında ifa edilen hizmetler veya tüketiciye anında teslim edilen gayrimaddi mallara ilişkin sözleşmeler.
h) Cayma hakkı süresi sona ermeden önce, tüketicinin onayı ile ifasına başlanan hizmetlere ilişkin sözleşmeler.
Gümrük Ve Ticaret Bakanlığı tarafından çıkarılan ve 06.06.2017 tarihinde resmi gazetede yayınlanan 30088 sayılı tebliğ ile Güven Damgası ticaret hayatına girmiştir.
Güven Damgası ilgili tebliğde; ‘Bu tebliğde öngörülen asgari güvenlik ve hizmet kalitesi standartlarına uyan hizmet sağlayıcı ve aracı hizmet sağlayıcıya verilen elektronik işareti’ olarak tanımlanmıştır.
Güven damgası, Güven Damgası Sağlayıcısı tarafından tebliğde belirlenen standartlara uyan e-ticaret yapan internet sitelerine verilmektedir. Ticaret Bakanlığı, Türkiye’deki güven damgası sağlayıcısı olarak yalnızca Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’ni yetkilendirmiştir. https://www.guvendamgasi.org.tr/
Güven damgası alma şartları Tebliğ’in 5. maddesinde düzenlenmiştir.
Güven damgası alma şartları:
MADDE 5 – (1) Güven damgası almak isteyen hizmet sağlayıcı ve aracı hizmet sağlayıcı asgari olarak aşağıdaki standartlara uyar:
a) Kişisel veri ve ödeme bilgisi içeren her türlü işlemin internet sitesi ve mobil sitede EV SSL, uygulamada SSL ile gerçekleştirilmesini sağlar.
b) Güven damgası başvurusunda bulunmadan en fazla üç ay önce ve her takvim yılı içinde en az bir defa, Türk Standardları Enstitüsü tarafından onaylı A veya B sınıfı sızma testi firmalarına sızma testi yaptırarak gerekli önlemleri alır ve bu önlemleri aldığına ilişkin doğrulama testi yaptırır.
c) 23/2/2006 tarihli ve 5464 sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanununa, 4/5/2007 tarihli ve 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanuna, 20/6/2013 tarihli ve 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanuna, 7/11/2013 tarihli ve 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanuna, 23/10/2014 tarihli ve 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanuna, 24/3/2016 tarihli ve 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanununa ve bu kanunların ikincil düzenlemeleri ile elektronik ticaret ortamında satışı yasak olan ya da şarta bağlanan ürünlere ilişkin düzenleme ve idari kararlara uygun süreçler tasarlar.
ç) Elektronik ticaret ortamında çocukların fiziksel, zihinsel, ahlaki, psikolojik ve toplumsal gelişim özelliklerini olumsuz yönde etkileyebilecek içeriğe yönelik tedbirleri alır.
d) Elektronik ticarete konu malın stok bilgisi, içeriği, malzemesi, ölçüleri gibi özelliklerine, kullanımına ve varsa garantisine, teknik desteğine ve bunların kim tarafından sağlanacağına ilişkin detaylar ile gerçek boyutlarının anlaşılmasını mümkün kılan görselleri, tedarik, kargo ve teslimat süresi gibi hususları, sipariş alıcıya teslim edilinceye kadar siparişin durumu hakkında gerekli bilgileri ve kargo takip imkânını sunar ya da sunulmasına olanak sağlar.
e) Elektronik ticarete konu hizmetin kim tarafından sağlanacağı, kapsamı ve süresi gibi bilgileri sunar ya da sunulmasına olanak sağlar.
f) Bu fıkranın (d) ve (e) bentlerine ilişkin taahhütlerine uygun hareket eder.
g) Alıcının siparişi hakkında bilgi alabilmesi, talep ve şikâyetlerini internet tabanlı iletişim yöntemlerinden en az biri ve telefon aracılığıyla iletebilmesi için müşteri hizmetleriyle iletişim imkânı sunar. Talep ve şikâyetlerin etkin bir şekilde yönetilmesini, sonuçlandırılmasını ve konuya ilişkin alıcının bilgilendirilmesini sağlar.
(2) Güven damgası almak isteyen hizmet sağlayıcı ve aracı hizmet sağlayıcının gerçek kişi olması halinde kendisinin ve yetkili temsilcisinin, tüzel kişi olması halinde ise yöneticilerinin ve yetkili temsilcilerinin 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına ya da affa uğramış olsa bile devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama, kaçakçılık veya bilişim suçlarından mahkûm olmaması gerekir.
(3) Güven damgası almak isteyen hizmet sağlayıcı ve aracı hizmet sağlayıcı iflas etmiş ise itibarın iadesinin sağlanmış olması gerekir.
Güven damgası aldıktan sonra da şartları taşımaya devam edip etmediğine ilişkin denetlemeler yapılabilmekte ve tebliğe aykırılık halinde askıya alınması ve iptali söz konusu olabilmektedir.
Ümraniye de avukat, Ümraniyede avukat, Av. Fatma Tuğçe Bilgin Avukat
Teknolojinin gelişmesi ile beraber internet ticari hayata da girmiş, hatta ticaret yapan şirketler için uçsuzbucaksız bir müşteri potansiyeli sağlamıştır. Dolayısıyla e-ticaret hızla gelişmiş ve bu konuda yasal düzenlemelere de ihtiyaç duyulmuştur. Ülkemizde elektronik ticarete ilişkin kanun geç de olsa 23.10.2014 tarihinde mecliste kabul edilmiş ve 01.05.2015 tarihinde de yürürlüğe girmiştir.
E-ticaret de bir mesafeli satış sözleşmesi olmakla beraber, mesafeli satış sözleşmelerinin internet üzerinden yapılması gibi bir koşul yoktur, telefon, faks yoluyla da yapılabilir. Yani e-ticaret sözleşmelerini, mesafeli satış sözleşmelerinden ayıran nokta mutlaka internet üzerinden yapılmış olmasıdır.
E-Ticaret Elektronik Ticaretİn Düzenlenmesi Hakkinda Kanun, e-ticaretin ve internet üzerinden alışveriş yapan alıcıların (tüketicinin) işlem güvenliğini sağlamak üzere e-ticaret yapan şirketlere bir takım yükümlülükler getirmiştir.
Kanun hizmet sağlayıcı ile aracı hizmet sağlayıcı kavramlarını ayrı tanımlamış ve yükümlülüklerini belirtmiştir.
Hizmet sağlayıcının, sözleşmenin yapılmasından önce; şirkete ilişkin (ticari ünvan, mersis, iletişim bilgileri, kayıtlı e-posta adresi, tescilli markaları vs.), Sözleşmenin kurulabilmesi için izlenecek teknik adımlara ilişkin, Sözleşme metninin sözleşmenin kurulmasından sonra hizmet sağlayıcı tarafından saklanıp saklanmayacağı ile bu sözleşmeye alıcının daha sonra erişiminin mümkün olup olmayacağı ve bu erişimin ne kadar süreyle sağlanacağına ilişkin, Uygulanan gizlilik kuralları ve varsa alternatif uyuşmazlık çözüm mekanizmalarına ilişkin ve cayma hakkına ilişkin bilgilendirmeleri yapması gerekmektedir. Bu bilgilendirmelere e-ticaret yapan şirketler çoğunlukla ‘ön bilgilendirme formu’ olarak internet sitelerinde yer vermektedir.
Hizmet sağlayıcı sipariş esnasında da ürün ve hizmetlerin nitelikleri, vergi ve nakliye masrafları da dahil olmak ödenmesi gereken toplam ücreti, özet sipariş formu ile geri al ve değiştir gibi teknik araçların sunulacağına ilişkin, e-ticaret işlemleri nedeniyle elde ettiği kişisel verilere ilişkin gizlilik kurallarına, alıcıyla arasında uyuşmazlık çıkması halinde varsa alternatif uyuşmazlık çözüm mekanizmalarına siparişin onaylanması aşamasında ve ödeme bilgilerinin girilmesinden önce bilgilendirmesini yapması gerekmektedir.