TİCARİ UYUŞMAZLIKLARDA ARABULUCULUK DAVA ŞARTI
Dava açmadan önce arabulucuya başvurma zorunluluğu, ilk olarak iş mahkemelerinde açılacak davalarda hukuk hayatımıza girdi. Bu zorunluluk bir dava şartıdır. Hakkın doğrudan dava yolu ile aranması, taraflar açısından zaman kaybına ve masraflara yol açmakta, mahkemelerin de iş yükünü artırmakta. İş mahkemesinde açılacak davalarda arabulucuya başvurulması bu soruna kısmen çözüm getirdi.
Uyuşmazlık taraflarının karşılıklı olarak masaya oturması ve bir arabulucu huzurunda görüşme sağlaması, konunun uzlaşılarak çözüme ulaşmasını sağlayabilmektedir. Bu düzenlemenin toplumun uzlaşma kültürüne de katkıda bulunacağını umut ediyoruz.
Arabuluculuk dava şartı 01.01.2019 tarihinden itibaren artık ticari uyuşmazlıklarda da uygulanacak. Ticaret Kanunu’na eklenen 5/A maddesi ile ticari uyuşmazlıklarda da dava açılmadan önce arabulucuya başvurulması dava şartı olarak düzenlendi. Yani, kanunun yürürlüğe girdiği 01.01.2019 tarihinden itibaren ticari bir dava açmadan önce de arabulucuya başvurmak zorunlu hale gelmiştir.
Arabulucuya başvurma zorunluluğu her türlü ticari davada geçerli midir? Hangi ticari uyuşmazlıklarda arabulucuya başvurulması zorunluluktur?
Kanuna eklenen maddede “konusu bir miktar paranın ödenmesi olan alacak ve tazminat talepleri hakkında” dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmasının dava şartı olduğu belirtilmiştir. Yani arabulucuya başvurunun zorunlu olması için uyuşmazlığın konusunun ‘parasal’ olması gerekir. Parasal nitelikli olmayan konularda arabulucuya başvurma zorunluluğu yoktur, ancak tercih edilirse yine de başvurulması mümkündür.
Dava açmadan önce arabulucuya başvurma zorunluluğu, parasal nitelikte olmasına rağmen ihtiyati haciz ve ihtiyati tedbir kararı alınmasına engel değildir.
Ticaret kanununda veya başka kanunlarda uyuşmazlığın konusu hakkında tahkim gibi başka bir alternatif çözüm yolu düzenlenmiş ise yine arabulucuya başvurma zorunluluğu yoktur. Arabulucuya başvurma zorunluluğu kapsamında olup olmadığının belirlenmesi için, uyuşmazlığın konusunun ve niteliğinin tespiti önemlidir. Bu sebeple; hem arabuluculuğa başvurmadan önceki sürecinin hem de arabuluculuk sürecinin hukuki destek ile yürütülmesinde her zaman fayda vardır. Zira; tarafların anlaşıp anlaşmamasına göre düzenlenecek tutanak, icra edilebilir bir belge olması sebebiyle çok önemlidir.
Konuyla ilgili Arabuluculuk Daire Başkanlığının sitesinden (http://www.adb.adalet.gov.tr/) detaylı bilgilere ulaşabilirsiniz.